Komu przysługuje urlop na żądanie i jak go zgłosić?
Każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę, który nabył już prawo do urlopu, przysługują 4 dni urlopu na żądanie w wymiarze roku. Są to dni wolne, które udzielane są przez pracodawcę na żądanie pracownika. Urlop ten nie musi być wcześniej zaplanowany a jego termin nie musi być uzgadniany z pracodawcą. Nie wymaga składania wniosku ani konsultowania, powinien być jednak zgłoszony najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia. Ważne jest, by zgłoszenie było skuteczne i dotarło do pracodawcy – najlepiej bezpośrednio powiadomić go telefonicznie. Pracownik nie musi również podawać konkretnego powodu nieobecności. Jest to przywilej pracownika mający na celu uzyskanie dni wolnych w losowej, nieoczekiwanej sytuacji, bez konieczności wcześniejszego planowania go i informowania o nim. Pracodawca ma obowiązek udzielić takiego urlopu, jednak od tej reguły istnieją wyjątki.
Kiedy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie?
Istnieją przypadki, w których pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie. Jednym z nich jest sytuacja, gdy pracownik wykorzystał już w pełni przysługujący mu urlop wypoczynkowy – urlop na żądanie jest jego częścią. Jeśli pula na bieżący rok została już wykorzystana, urlop na żądanie nie zostanie przyznany – nie funkcjonuje on jako dodatkowe dni wolne, ale odbierany jest z puli urlopu wypoczynkowego. Kolejnym przypadkiem, w jakim pracodawca może odmówić przyznania urlopu na żądanie to wystąpienie sytuacji, podczas której obecność pracownika wnioskującego o urlop jest niezbędna. Może być to sytuacja zagrażająca ciągłości pracy i jej normalnemu przebiegowi lub niespodziewane wystąpienie innych, szczególnych okoliczności, gdzie pracownik nie może zostać zastąpiony. Jeśli pracownik jest jedyną osobą na danym miejscu pracy lub jego rola jest kluczowa dla normalnego funkcjonowania firmy, może on nie uzyskać zgody na dzień wolny. Może to być również sytuacja, gdy pracodawca odnotowuje braki w kadrze np. spowodowane chorobą innych pracowników. Urlop na żądanie nie zostanie przyznany, jeśli wszystkie 4 dni przysługujące corocznie pracownikowi zostały już wykorzystane. Oczywiste jest w tym przypadku, że w danym roku pracownik nie otrzyma już na niego zgody.
Nadużycia
Należy pamiętać, że pracownik zgłaszając urlop na żądanie również powinien postępować zgodnie z kodeksem – zdarza się, że zatrudniony nadużywa swojego przywileju, traktując go jako możliwość uzyskania dnia wolnego w dowolnym terminie w sytuacji, gdy nie jest to konieczne. Takie zdarzenie nie powinno mieć miejsca a urlop na żądanie powinien być przyznawany jedynie w razie nagłego wypadku, którego nie można było przewidzieć wcześniej. Jest on przywilejem, często jednak prawo do niego jest nadużywane a pracownicy podchodzą do niego jako dnia przeznaczonego na odpoczynek.
Konsekwencje w przypadku niezgłoszenia urlopu na żądanie
Pracownik, który nie stawi się w miejscu pracy bez poinformowania o tym pracodawcy najpóźniej przed rozpoczęciem dnia roboczego, rażąco narusza swoje obowiązki. Niepowiadomienie pracodawcy o nieobecności potraktowane będzie jako nieusprawiedliwione niestawiennictwo i może pociągnąć za sobą surowe konsekwencje. Niepojawienie się w pracy w razie odmowy przyznania urlopu na żądanie przez pracodawcę również jest niedopuszczalne. Pracodawca ma także prawo do odwołania pracownika, któremu udzielił wcześniej zgody – może to nastąpić w przypadku, gdy nieobecny pracownik jest pilnie potrzebny na miejscu pracy z powodu, którego nie można było przewidzieć w chwili przyznawania urlopu. Może być to np. konieczność natychmiastowego usunięcia awarii, do czego uprawniony jest pracownik przebywający na urlopie lub nieobecność innych zatrudnionych na skutek choroby lub wypadku, o czym nie było wiadomo w momencie udzielania zgody na urlop oraz każda pilna sytuacja, w której jego obecność jest niezbędna. W razie uzasadnionego odwołania z urlopu na żądanie obowiązkiem pracownika jest niezwłoczne stawienie się na miejscu pracy i normalne wykonywanie powierzonych zadań. Odmowa stawienia się w pracy osoby odwołanej z urlopu jest równoznaczna z niestawieniem się w miejscu zatrudnienia bez usprawiedliwienia.
Informacji na temat prawnych aspektów urlopu na żądanie otrzymaliśmy dzięki portalowi www.przyjaznyprawnik.pl
