Zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem finansowanym przez ZUS z ubezpieczenia chorobowego, a zatem dlatego prawo wnioskowania o ten zasiłek ma każdy, kto jest objęty tym ubezpieczeniem. Dotyczy to zarówno pracowników, objętych ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo, jak również zleceniobiorców oraz przedsiębiorców, zgłaszanych do  ubezpieczenia chorobowego dobrowolnie.

Kiedy można otrzymać zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem dedykowanym dla osób, które rezygnują z pracy lub wykonywania działalności gospodarczej, aby osobiście opiekować się osobą chorą – niezdolną do pracy lub małym dzieckiem. Zasiłek ten może być przyznany, jeżeli w gospodarstwie domowym nie ma innej osoby, która mogłaby się chorym opiekować.

Zasiłek opiekuńczy najczęściej jest przyznawany osobie opiekującej się dzieckiem lub współmałżonkiem, ale może być przyznany również w przypadku opieki nad osobą niespokrewnioną. Odmienne adresy zameldowania opiekuna i osoby pozostającej pod opieką nie mają przy tym znaczenia, istotny jest tylko warunek przebywania na czas opieki w jednym gospodarstwie domowym.

Zasiłek opiekuńczy czy opieka?

Zasiłku opiekuńczego nie należy mylić z tzw. „opieką”, czyli 2 dniami dodatkowego urlopu na opiekę nad dziećmi do lat 14 – świadczenie to z Kodeksu Pracy przysługuje tylko pracownikom.

Jak długo można być na zasiłku opiekuńczym?

Maksymalny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego to 60 lub 14 dni na rok kalendarzowy, niezależnie od ilości zwolnień lekarskich. Co ważne, limit 60 lub 14 dni przysługuje nie na osobę, a na gospodarstwo domowe. Oznacza to, że w przypadku, gdy matka wykorzysta limit z powodu choroby syna, ojciec nie otrzyma zasiłku ani na żonę, ani na żadne z trójki dzieci.

Podstawowy limit 14 dni przysługuje na opiekę nad chorą osobą w wieku powyżej 14 lat. Natomiast wyższy, 60-dniowy limit obowiązuje na czas opieki sprawowanej nad zdrowym dzieckiem do lat 8, w razie niespodziewanego zamknięcia przedszkola, szkoły lub choroby niani (o ile jest oficjalnie zatrudniona), lub chorym dzieckiem do lat 14.

Limit 14-dniowy jest wliczany do limitu 60-dniowego, co można zobrazować na następującym przykładzie: jeżeli ojciec wykorzysta 14 dni zasiłku opiekuńczego na opiekę nad chorą żoną, to żona nie będzie mogła wykorzystać ani jednego dnia zasiłku na opiekę w razie choroby męża, lecz rodzice będą mogli wykorzystać do końca roku jeszcze 46 dni na opiekę nad chorymi dziećmi.

Specjalny przypadek zasiłku opiekuńczego, który przysługuje odrębnie, poza limitem to przypadek, gdy opieka jest sprawowana nad noworodkiem, którego matka po porodzie musi pozostać w szpitalu.

Jaką kwotę można otrzymać z zasiłku opiekuńczego?

Wysokość zasiłku opiekuńczego jest obliczana na takich samych zasadach, jak zasiłek chorobowy. Obliczenia należy rozpocząć od obliczenia średniej kwoty podstawy, od której były opłacane składki na ubezpieczenie chorobowe w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc zwolnienia lekarskiego na opiekę. W przypadku przedsiębiorców, podstawa ta za każdy miesiąc roku 2014 wynosi 2.247,60 zł. Od tej podstawy, po odjęciu 13,71%, a następnie przemnożeniu przez 80% – otrzymujemy kwotę zasiłku brutto za pełny miesiąc.

Jakie dokumenty są niezbędne do otrzymania zasiłku opiekuńczego?

Aby uzyskać zasiłek opiekuńczy, należy dostarczyć do ZUS następujące dokumenty:
1. zaświadczenie lekarskie na druku ZLA, czyli zwolnienie lekarskie, wystawione przez lekarza osoby chorej na dane osoby opiekującej się chorym; w przypadku zasiłku na dziecko zdrowe, niezbędne jest – zamiast zwolnienia lekarskiego – zaświadczenie z przedszkola lub szkoły.
2. wniosek o zasiłek, wypełniony na formularzu ZUS Z-15.

Autor: Artykuł przygotowany przez ekspertów współtworzących oprogramowanie z linii Streamsoft PCBiznes.