Wszyscy wiedzą, że zawód strażaka wiąże się z gotowością do codziennego narażania własnego życia, w walce z żywiołem i po to, by ratować życie innych. Nie każdy zatem nadaje się do tego zawodu – potrzebne są duże pokłady empatii, determinacji, znakomitego zorganizowania, odwagi połączonej ze zdrowym rozsądkiem i doskonałej formy fizycznej. Rzecz jasna, wszystkie te cechy, choć niezwykle cenne, są jednak niewystarczające by zagwarantować bezpieczeństwo strażaka, wyruszającego na akcję. To właśnie czas, by na scenę wprowadzić drugoplanowego bohatera tego artykułu: odzież ochronną.
W Polsce wyróżniamy kilka rodzajów ubrań, wyprodukowanych z myślą o strażakach. Zostały one podzielone na różne grupy, które zostały stworzone w oparciu o ich funkcje oraz poziom zapewnionej ochrony. Jednak o ostatecznej wartości ubrań roboczych decyduje ich konstrukcja, technologia wykonania i dobór odpowiednich materiałów. Można to łatwo zrozumieć na podstawie poniższego zestawienia różnego rodzaju typów odzieży używanej przez strażaków, w zależności od spodziewanych warunków:
- odzież koszarowa i robocza,
- odzież bojowa, ratowniczo – gaśnicza (ubrania typu NOMEX),
- odzież żaroochronna,
- odzież ochrony chemicznej (ubrania gazoszczelne oraz kwaso i ługoodporne),
- odzież chroniąca przed promieniowaniem,
- inne kategorie ubrań roboczych (odzież dla płetwonurków czy ratowników wysokościowych itp.).
Odzież ochronna: kiedyś i teraz
Zbyt długo w minionych latach tolerowano w Polsce zwyczaj, by straż pożarna używała ubrań typu „moro” podczas działań ratowniczo – gaśniczych. Ten typ odzieży w żaden sposób nie pasował do kategorii „ochronno – specjalna”, z uwagi na fakt, że w ogóle nie zabezpieczał przed szkodliwymi warunkami, które z reguły towarzyszą akcjom gaszenia pożarów (wysoka temperatura, ogień, woda). Dodatkowo, ubrania moro, które kiedyś były w użyciu, wykonywano z bawełny pośledniej jakości, która niemal niczym nie różniła się od innych ubrań roboczych używanych w przemyśle. Na szczęście, to zmieniło się z czasem. W trosce o faktyczne bezpieczeństwo strażaków, wykonano specjalną odzież ochronną, której zadaniem jest ochrona przed promieniowaniem cieplnym, płomieniami, parą wodną a także wodą. Materiał zewnętrzny ma z założenia zabezpieczać przed zapaleniem się ubrania, wystawionego na bezpośrednie działanie ognia. Dlatego do skonstruowania takiej odzieży używa się materiałów odpornych na wysoką temperaturę (z reguły wykorzystuje się uodpornioną bawełnę, jak np. Pyrowatex, Proban i włókna aramidowe, czyli Connex, Aleli, Nomex, Kynox, Kermel).
Surowce aramidowe
Surowce użyte do stworzenia odzieży ochronnej nie zostały wybrane przypadkowo. Charakteryzują się niepalnością, odpornością na żar i wykraplanie, a także zachowaniem swoich właściwości i wymiarów nawet po wielokrotnym praniu. Dodatkową ochronę termiczną można osiągnąć stosując podszewkę lub podpinkę wewnętrzną. Powietrze, które jest zamknięte w pikowanych lub watowanych materiałach, jest niezbędne do uzyskania wymaganej izolacji termicznej, ponieważ znacznie utrudniają przenikanie ciepła przez ubranie. Aby z kolei zabezpieczyć odzież ochronną przed przenikaniem wody, przy produkcji stosuje się izolację przeciwwilgociową. Jej wyjątkowość polega na tym, że utrudnia przenikanie wody przez struktury materiału do wewnątrz, ale jednocześnie umożliwia odprowadzanie pary wodnej z ubrania, w tym potu, na zewnątrz. Ubranie współczesnego strażaka składa się z czarnej kurtki i spodni w tym samym kolorze. Jest wyposażone w taśmy ostrzegawcze i odblaskowe, a także oznaczenia „STRAŻ” i wykończona w zabezpieczeniu olejo i wodoodpornym. Kolana spodni są wzmocnione dodatkowo warstwą tkaniny powlekanej, którą cechuje duża wytrzymałość, a także warstwa membrany. Dolna część kurtki i spodni jest podszyta wodoodporną tkaniną. Ubranie posiada także dodatkową wentylację grawitacyjną, przez otwory na plecach, umieszczone w tkaninie zewnętrznej, ocieplenie i podszewce.
