Zazwyczaj z momentem, w którym oskarżony usłyszy wyrok pozbawienia wolności wyobrażamy sobie jedno – niezwłoczną podróż skazanego w celu osadzenia go w zakładzie karnym. Co nie do końca musi być prawdą, ponieważ polskie prawo przewiduje kilka instytucji prawnych, z których skazany ma prawo skorzystać w celu uniknięcia bądź przesunięcia w terminie, stawiennictwa w więzieniu. Jedną z nich jest właśnie wniosek o odroczenie wykonania kary.

Podstawowe informacje o odroczeniu wykonania kary

Na pierwszym miejscu należy wskazać podstawową, jedną z najważniejszych i kompletnie konieczną do spełnienia przesłankę. Mianowicie, odroczenie wykonania kary możliwe jest tylko i wyłącznie wobec takiej kary, którą skazany nie zaczął jeszcze odbywać. Dlatego też żadna z osób przebywających w zakładzie karnym w charakterze osadzonego nie może złożyć takiego wniosku. Zostanie on automatycznie oddalony. W takich przypadkach są inne, odpowiednie ku temu, wnioski.

Ważnym jest fakt, że odroczenie wykonania kary możliwe jest wobec każdej kary. Oznacza to ni mniej, ni więcej, że z wnioskiem może wystąpić jednakowo skazany na rok pozbawienia wolności czy skazany na dożywocie. Co więcej, czas, na który został skazany wnioskodawca nie ma żadnego praktycznego znaczenia, albowiem wydawać się by mogło, że zdecydowanie trudniej będzie uzyskać pozytywną decyzje sądu w sprawie odroczenia wykonania kary w przypadku skazania na np. 25 lat pozbawienia wolności niż wobec wnioskodawcy, który został skazany na rok pozbawienia wolności. Nic bardziej mylnego, ponieważ nie raz zdarzyło się, że w ocenie sądu to właśnie ten skazany na 25 lat zasługuje bardziej na odroczenie wykonania kary niż ten, który otrzymał tylko wyrok roku pozbawienia wolności.

Kiedy sąd może odroczyć wykonanie kary?

Tak jak zostało już wspomniane powyżej, po pierwsze odroczenie kary możliwe jest tylko i wyłącznie w przypadku, w którym skazany nie zaczął jeszcze jej odbywać.

Aby przejść do przesłanek umożliwiających skuteczne złożenie wniosku o odroczenie wykonania kary należy zaznaczyć, że w polskie prawo przewiduje dwa rodzaje odroczenia kary. Wyróżniamy obligatoryjne odroczenie kary oraz fakultatywne odroczenie kary.

Obligatoryjne odroczenie kary oznacza tyle, że po zaistnieniu przesłanek przewidzianych w przepisach prawnych sąd jest zobowiązany do odroczenia wykonania kary. Nie występuje tutaj swoboda podejmowania decyzji. Tymi przesłankami jest choroba psychiczna skazanego lub inna ciężka choroba uniemożliwiająca wykonanie kary pozbawienia wolności. W tym przypadku, odroczenie wykonania kary orzeka się na czas potrzebny do ustania przeszkody uniemożliwiającej odbycie kary – innymi słowy, na czas nieoznaczony. Kara będzie odroczona na tak długo jak długo skazany będzie cierpieć na jedną z powyższych chorób.

Istotnym aspektem obligatoryjnego odroczenia kary jest wymóg diagnozy i poświadczenia pochodzącego od biegłego lekarza sądowego. Zaświadczenia rodziny czy zwykłego lekarza nie są żadną podstawą do obligatoryjnego odroczenia wykonania kary.

Fakultatywne odroczenie wykonania kary jest tym, które w praktyce najczęściej występuje. Procedura rozpoczyna się od złożenia wniosku, a następnie poprzez swobodną ocenę sądu czy zaistniały przesłanki wystarczające do odroczenia kary.

Podstawą do fakultatywnego odroczenia kary może być każda okoliczność, która poprzez osadzenie wnioskodawcy w zakładzie karnym przyniosłaby natychmiastowe i ciężkie skutki dla skazanego lub jego rodziny. Wskazać tutaj m.in. można na fakt, że skazany jest jedynym żywicielem rodziny bądź skazany sprawuje opiekę nad osobą, nad którą tylko i wyłącznie on może prawidłowo ją sprawować.

Sąd orzeka o fakultatywnym odroczeniu kary na czas do 6 miesięcy, jednakże kara może zostać odroczona kilkukrotnie – nie dłużej jednak niż na rok.

Jak uzyskać odroczenie wykonania kary?

Jeżeli nie zachodzą przesłanki obligatoryjne to skazany przebywający jeszcze na wolności lub jego adwokat może wystąpić z wnioskiem do właściwego sądu, którym jest sąd I instancji. Wniosek podlega opłacie 80 zł, którą należy uiścić z momentem złożenia wniosku.